[Archief] nuchter glucose en HbA1c

[Jose de Bruijne Praktijk Ondersteuner]

Te hoge nuchtere glucose maar normaal HbA1c
Een patient heeft nuchtere waarden tussen de 8.5-10
HbA1c blijkt slechts 6 te zijn. Leveren de hoge nuchtere glucose waarden bezwaar op voor de ontwikkeling van complicaties die we kennen bij DM?

Te hoge nuchtere glucose maar normaal HbA1c
Een patient heeft nuchtere waarden tussen de 8.5-10
HbA1c blijkt slechts 6 te zijn. Leveren de hoge nuchtere glucose waarden bezwaar op voor de ontwikkeling van complicaties die we kennen bij DM?

[H.L.Lutgers, arts-onderzoeker]

Als de hoogte van het HbA1c niet past bij wat je op grond van de bloedsuikercurve verwacht, is er sprake van een discrepantie tussen het HbA1c en de gemeten bloedsuikers.
Deze discrepantie kan door de volgende zaken worden verklaard:
1. Verouderd HbA1c-waarde: op welke datum is het HbA1c bepaald?
2. De meter geeft foutieve waarden aan: wanneer was de laatste ijking?
3. Is er een reden dat de patiënt nu even hoge bloedsuikers kan hebben: griep/infectie?
4. Verlaagd hemoglobine gehalte in het bloed, ofwel anemie (=bloedarmoede). Dit kan bijvoorbeeld ontstaan door een verhoogde bloedafbraak (hemolyse), door een aanmaakstoornis (ijzergebrek, chronisch nierinsufficiëntie), of door acuut of chronisch bloedverlies (maligniteit).
Ook kan het zijn dat het hemoglobine van de patiënt anders is dan normaal: hemoglobinopathiëen. Dit komt met name voor bij patiënten afkomstig uit landen rond de middellandse zee (thalassemie) of Afrika (sikkelcelanemie). Het resulteert in een verkorte levensduur van de rode bloedcellen en hiermee tot een foutief te laag HbA1c.
5. ‘Langzame glyceerders’ versus ‘Snelle glyceerders’: bij ‘langzame glyceerders’ leiden hoge glucoses minder snel tot glycering van hemoglobine (binding van glucose aan Hb), je meet dan een HbA1c dat lager is dan je zou verwachten. Bij ‘snelle glyceerders’ is het andersom: deze mensen hebben een hoger HbA1c dan die je op grond van de bloedsuikers zou voorspellen. Dit zou erfelijk kunnen zijn, maar hier is nog weinig over bekend.

Indien de eerste drie punten zijn uitgesloten, is het nuttig om een Hb-gehalte bij het laboratorium aan te vragen. Hiermee kan een anemie worden aangetoond of uitgesloten. Wanneer recente informatie over de nierfunctie ontbreekt, is het raadzaam om deze eveneens te controleren (plasma kreatinine, Cockcroft).
Met punt 5. kunnen we niet veel. Dit zou er aan de hand kunnen zijn als alle overige punten niets opleveren.

Over de ontwikkeling van complicaties bij een discrepantie tussen HbA1c en bloedsuikercurves is weinig bekend. Theoretisch zal de langzame glyceerder (laag HbA1c bij hoge bloedsuikers) minder snel ‘versuikeren’ en dus minder snel complicaties ontwikkelen, en zou deze groep gewoon behandeld/ingesteld kunnen worden aan de hand van het HbA1c.
Bij mensen met een verkorte levensduur van Hb of een andere oorzaak van bloedarmoede is het HbA1c echt foutief te laag en is het raadzaam de patiënten niet meer te behandelen op grond van het HbA1c maar aan de hand van de nuchtere bloedglucose.

Conclusie:
Indien een dergelijke discrepantie zich voordoet, kun je punt 1 t/m 4 nagaan, stap 4 in overleg met de huisarts.
Mocht je bij aanvullend onderzoek geen oorzaken vinden voor de discrepantie tussen het HbA1c en de nuchtere glucoses en je kiest ervoor om de behandeling niet te intensiveren (op grond van het prachtige HbA1c), dan zou ik bij de eerstvolgende driemaandelijkse controle opnieuw een HbA1c laten bepalen. Misschien is het HbA1c inmiddels toch gestegen en dient de diabetesmedicatie toch te worden geïntensiveerd.


H.L.Lutgers, arts-onderzoeker


NB. overige omstandigheden die het HbA1c kunnen beïnvloeden
- hoog ureum, overmatig gebruik van acetylsalicylzuur (aspirine), overmatig gebruik van vitamine C of E, levercirrose

Literatuur:
- Hempe JM, Gomez R, McCarter RJ, Chalew SA. High and low hemoglobin glycation phenotypes in type 1 diabetes. A challenge for interpretation of glycemic control. J Diab Compl, 2002; 16:313-20
- Jiao Y, Okumiya T, Saibara T et al. Abnormally decreased HbA1c can be assessed with erythrocyte creatine in patients with shortend erythrocyte age. Diabetes Care, 1998; 21:1732-4
- http://www.missouri.edu/~diabetes/ngsp/factors.htm. Factors that interfere with GMB (HbA1c) Test Results.
- Anonymous. Intensive blood-glucose control with sulphonylureas or insulin compared with conventional treatment and risk of complications in patients with type 2 diabetes (UKPDS 33). UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) Group. Lancet 1998; 352:837-53.

Als de hoogte van het HbA1c niet past bij wat je op grond van de bloedsuikercurve verwacht, is er sprake van een discrepantie tussen het HbA1c en de gemeten bloedsuikers.
Deze discrepantie kan door de volgende zaken worden verklaard:
1. Verouderd HbA1c-waarde: op welke datum is het HbA1c bepaald?
2. De meter geeft foutieve waarden aan: wanneer was de laatste ijking?
3. Is er een reden dat de patiënt nu even hoge bloedsuikers kan hebben: griep/infectie?
4. Verlaagd hemoglobine gehalte in het bloed, ofwel anemie (=bloedarmoede). Dit kan bijvoorbeeld ontstaan door een verhoogde bloedafbraak (hemolyse), door een aanmaakstoornis (ijzergebrek, chronisch nierinsufficiëntie), of door acuut of chronisch bloedverlies (maligniteit).
Ook kan het zijn dat het hemoglobine van de patiënt anders is dan normaal: hemoglobinopathiëen. Dit komt met name voor bij patiënten afkomstig uit landen rond de middellandse zee (thalassemie) of Afrika (sikkelcelanemie). Het resulteert in een verkorte levensduur van de rode bloedcellen en hiermee tot een foutief te laag HbA1c.
5. ‘Langzame glyceerders’ versus ‘Snelle glyceerders’: bij ‘langzame glyceerders’ leiden hoge glucoses minder snel tot glycering van hemoglobine (binding van glucose aan Hb), je meet dan een HbA1c dat lager is dan je zou verwachten. Bij ‘snelle glyceerders’ is het andersom: deze mensen hebben een hoger HbA1c dan die je op grond van de bloedsuikers zou voorspellen. Dit zou erfelijk kunnen zijn, maar hier is nog weinig over bekend.

Indien de eerste drie punten zijn uitgesloten, is het nuttig om een Hb-gehalte bij het laboratorium aan te vragen. Hiermee kan een anemie worden aangetoond of uitgesloten. Wanneer recente informatie over de nierfunctie ontbreekt, is het raadzaam om deze eveneens te controleren (plasma kreatinine, Cockcroft).
Met punt 5. kunnen we niet veel. Dit zou er aan de hand kunnen zijn als alle overige punten niets opleveren.

Over de ontwikkeling van complicaties bij een discrepantie tussen HbA1c en bloedsuikercurves is weinig bekend. Theoretisch zal de langzame glyceerder (laag HbA1c bij hoge bloedsuikers) minder snel ‘versuikeren’ en dus minder snel complicaties ontwikkelen, en zou deze groep gewoon behandeld/ingesteld kunnen worden aan de hand van het HbA1c.
Bij mensen met een verkorte levensduur van Hb of een andere oorzaak van bloedarmoede is het HbA1c echt foutief te laag en is het raadzaam de patiënten niet meer te behandelen op grond van het HbA1c maar aan de hand van de nuchtere bloedglucose.

Conclusie:
Indien een dergelijke discrepantie zich voordoet, kun je punt 1 t/m 4 nagaan, stap 4 in overleg met de huisarts.
Mocht je bij aanvullend onderzoek geen oorzaken vinden voor de discrepantie tussen het HbA1c en de nuchtere glucoses en je kiest ervoor om de behandeling niet te intensiveren (op grond van het prachtige HbA1c), dan zou ik bij de eerstvolgende driemaandelijkse controle opnieuw een HbA1c laten bepalen. Misschien is het HbA1c inmiddels toch gestegen en dient de diabetesmedicatie toch te worden geïntensiveerd.

H.L.Lutgers, arts-onderzoeker

NB. overige omstandigheden die het HbA1c kunnen beïnvloeden
– hoog ureum, overmatig gebruik van acetylsalicylzuur (aspirine), overmatig gebruik van vitamine C of E, levercirrose

Literatuur:
– Hempe JM, Gomez R, McCarter RJ, Chalew SA. High and low hemoglobin glycation phenotypes in type 1 diabetes. A challenge for interpretation of glycemic control. J Diab Compl, 2002; 16:313-20
– Jiao Y, Okumiya T, Saibara T et al. Abnormally decreased HbA1c can be assessed with erythrocyte creatine in patients with shortend erythrocyte age. Diabetes Care, 1998; 21:1732-4
– http://www.missouri.edu/~diabetes/ngsp/factors.htm. Factors that interfere with GMB (HbA1c) Test Results.
– Anonymous. Intensive blood-glucose control with sulphonylureas or insulin compared with conventional treatment and risk of complications in patients with type 2 diabetes (UKPDS 33). UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) Group. Lancet 1998; 352:837-53.

[Auteur]

Berichten