Categorie: Algemeen (geen categorie)
-
AuteurBerichten
-
3 juni 2005 om 21:49 ReactieMarieke Pruisscher, praktijkverpleegkundige
Is het bij patienten met het metabool syndroom zinvol/verantwoord om te starten met metformine? Ook al is het nuchter glucose tussen de 6-7Â en het Hba1c onder de 6. De patient heeft dan wel hypertensie, hypercholesterolemie en BMI >27. Deze worden wel behandeld.
De NHG standaard zegt hier niets over.
Bedankt voor uw reactie.
Met vriendelijke groet,
Marieke Pruisscher
13 juni 2005 om 09:35 Reactiediabetes2.nlGeachte collega,
Recent heb ik deel van een discussie geschreven, waarin ik de volgende stelling heb moeten verdedigen (1):
"Er is inmiddels voldoende bewijs om bij patiënten met een impaired fasting glucose (IFG), zonder diabetes, metformine voor te schrijven".
In het artikel in Insuline resistentie moest ik een standpunt verdedigen voor het heil van de discussie, zie tekst onderaan. Wat betreft het voorschrijven: er is nu één artikel, waarbij wordt aangetoond, dat de kans op het manifest worden van DM afneemt bij gebruik van metformine. Daarnaast is er een goede review. Dit betekent, dat op basis van EBM-bewijsvoering het voorschrijven bij niet-diabeten (nog) niet verantwoord kan worden. Toch is het een verschuivend veld. Maar: ik doe het op dit moment (nog) niet. Overigens: metformine is geen directe bloedglucoseverlager.
Indien u nog aanvullende vragen heeft hoor ik het graag.
Met vriendelijke groet,
H.J.G. Bilo
Literatuur:
- Insulineresistentie 2005;2:10-2
*********************************************************************************************************************
Tekst:"Er is inmiddels voldoende bewijs om bij patiënten met een impaired fasting glucose (IFG), zonder diabetes, metformine voor te schrijven".
Type 2 diabetes mellitus (T2DM) wordt een steeds groter probleem, niet alleen gezien de snelle groei van het aantal mensen bekend met deze aandoening, maar ook gezien de complexiteit van de aandoening.
Het optreden wordt, zeker bij de jongere mens, geassocieerd aan het hebben van overgewicht en een verkeerde leefstijl, met verkeerd eten en te weinig beweging. Als voorstadium van de manifeste T2DM wordt vaak het metabole syndroom gezien, met zijn combinatie van hypertensie, vetspectrumafwijjkingen, overgewicht dan wel verhoogde tailleomvang, en licht verhoogde nuchtere glucosewaarde (1; zie ook Tabel 1).Tabel 1
Er is sprake van een metabool syndroom wanneer drie of meer van de volgende criteria aanwezig is:
- Tailleomvang: >102 cm bij mannen >88 cm bij vrouwen
- Triglyceriden > 1.69 mmol/l
- HDL-cholesterol: <1.03 mmol/l bij mannen <1.29 mmol/l bij vrouwen
- SBD ³ 130 mmHg of DBD ³ 85 mmHg
- Nuchtere plasma glucose ³ 6.1 mmol/l
SBD = systolische bloeddruk; DBD = diastolische bloeddruk
Bij het metabole syndroom wordt een duidelijk verhoogd risico op cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit gezien (2). Wanneer dan uiteindelijk manifeste T2DM ontstaat als uiting van een relatief onvoldoende productie van insuline door de bètacellen, dan kunnen zich naast de macrovasculaire complicaties ook microvasculaire complicaties gaan voordoen, met schade aan nieren, ogen en het zenuwstelsel, maar ook bijvoorbeeld schade aan het microvasculaire stroomgebied binnen de hartspier.
Hierdoor neemt de kans op complicaties nog verder toe, met ook een toename van het cardiovasculaire risico bij iedere verdere verslechtering van de glucoseregulatie (3). Deze verhoogde kans op cardiovasculaire complicaties begint al bij HbA1c-waarden, die eigenlijk binnen het normale gebied worden beschouwd (4).
Het tegengaan van deze verhoogde kans op macro- en microvasculaire complicaties verdient de hoogste prioriteit. Enerzijds dienen mensen met het metabole syndroom en een verhoogde kans op T2DM actief te worden opgespoord (5) en gestimuleerd om een betere leefstijl aan te nemen, anderzijds is het de moeite waard om ook vroegtijdig medicamenteus te interveniëren.
Eén van de middelen, die in aanmerking komt is metformine. Gebruik van metformine is geassocieerd met een verminderde kans op het manifest worden van T2DM (voor een review: zie 6), en daardoor een verminderde kans op microvasculaire complicaties. Daarnaast is het gebruik van metformine bij mensen met T2DM binnen de UKPDS geassocieerd met een verminderd risico op hart- en vaatziekten, althasn bij mensen met overgewicht (7). Overgewicht is één van de kenmerken van veel mensen met het metabole syndroom.
Gebruik van metformine is op eigenlijk de enige medicamenteuze therapie, waarbij er ternauwernood tot geen gewichtsstijging optreedt bij T2DM, dit in tegenstelling tot bij gebruik van insuline en SU-preparaten (. Gewichtsstijging levert weer zijn eigen bijdrage aan de toename van insulineresistentie, en dat dient nu eenmaal zoveel mogelijk vermeden te worden.
Samengevat hebben we hier met metformine een goed en goedkoop geneesmiddel, dat geschikt is om in een primaire preventiesetting zowel de kans op macrovasculaire complicaties als de kans op microvasculaire complicaties tegen te gaan. De potentiële gezondheidswinst is dusdanig groot, dat misschien hierbij de bewijsvorming maar eens moet worden omgekeerd: metformine dient aan alle mensen met een metabool syndroom gegeven te worden, tenzij er een contraïndicatie bestaat.
 Referenties
- Executive summary of the third report of the NCEP expert panel on detection, evaluation, and treatment of high blood cholesterol in adults (ATP III). JAMA 2001; 285: 2486-2497
- Isomaa B, Almgren P, Tuomi T, et al. Cardiovascular morbidity and mortality asscoiated with the metabolic syndrome. Diabetes Care 2001; 24: 683-689
- Selvin E, Marinopoulos S, Berkenblit G, Rami T, Brancati FL, Powe NR, Golden SH. Meta-analysis: glycosylated hemoglobin and cardiovascular disease in diabetes mellitus. Ann Int Med 2004; 141: 421-431
- Khaw KT, Wareham N, Bingham S, Luben R, Welch A, Day N. Association of hemoglobin A1c with cardiovascular disease and mortality in adults: the European prospective investigation into cancer in Norfolk. Ann Int Med 2004; 141: 413-420
- DPP research group. Strategies to identify adults at high risk for type 2 diabetes. Diabetes Care 2005; 28: 150-156
- Padwal R, Majumdar SR, Johnson JA, Varney J, McAlister FA. A systematic review of drug therapy to delay or prevent type 2 diabetes. Diabetes Care 2005; 28: 736-744
- UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) Group. Effect of intensive blood-glucose control with metformin on complications in overweight patients with type 2 diabetes (UKPDS 34). Lancet 1998; 352: 854-65
- Turner RC, Cull CA, Frighi V, Holman RR. Glycemic control with diet, sulfonylurea, metformin, or insulin in patients with type 2 diabetes mellitus: progressive requirement for multiple therapies (UKPDS 49). JAMA. 1999 ;281: 2005-2012: kenmerken van het metabole syndroom volgens ATP-III
-
AuteurBerichten